อาณานิคมสมบูรณาญาสิทธิราชย์ การก่อรูปรัฐไทยสมัยใหม่จากศักดินานิยมสู่ทุนนิยมรอบนอก

“อาณานิคมสมบูรณาญาสิทธิราชย์” ของไชยันต์ รัชชกูล เป็นเหมือนจิ๊กซอว์อีกชิ้นนึงที่ช่วยให้เราเข้าใจประวัติศาสตร์การเมืองไทยได้ครอบคลุมขึ้น แต่ขณะเดียวกันก็นำเสนอผ่านมุมต่างออกไปด้วย เพราะใช้แนวการวิเคราะห์ทางชนชั้นตามแบบขนบทฤษฎีมาร์กซิสต์ เพื่ออธิบายการขึ้นมาและการล่มสลายลงของระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ในประเทศไทยที่มีอายุอยู่เพียงไม่ถึงหนึ่งศตวรรษ

ในแง่หนึ่งแล้ว งานชิ้นนี้เป็นการตอกย้ำอีกครั้งว่ารัฐไทยไม่ได้เป็นเหยื่อของอาณานิคมที่สูญเสียดินแดน แต่เป็นเจ้าอาณานิคมที่แย่งชิงดินแดนกับเจ้าอาณานิคมอื่น ดังจะเห็นได้จากตอนที่ท้องถิ่นทางเหนือพยายามต่อสู้กับรัฐสมบูรณาญาสิทธิ์ที่เกิดใหม่ หากอ่านเล่มนี้ควบคู่กับ “กำเนิดสยามจากแผนที่” ของธงชัย วินิจจะกุล ผู้อ่านจะเห็นความเชื่อมโยงและรู้สึกถึงความกลมกล่อมเป็นอย่างยิ่ง